Wanneer word ik gehoord in plaats van constantly ignored?
Een tocht door mijn archief van eerder geschreven stukken
Deze column schreef ik een aantal jaren terug, op het hoogtepunt van wat de media als ‘de vluchtelingencrisis’ bestempelde. Tot op heden kiest Europa ervoor om mensen de levensgevaarlijke tocht over de Middellandse Zee te laten maken, het immigranten zo moeilijk mogelijk te maken hier levend aan te komen, en om de mensen te vervolgen die proberen hen van de verdrinkingsdood te redden. Dit stuk is dan ook nog steeds net zo relevant als toen.
Discussies aan de eettafel, conflicten op sociale media, debatten op de tv. Iedereen heeft wel een mening. Maar niet iedereen wordt gehoord. Dezelfde standpunten worden vaak keer op keer herhaald, waardoor mensen soms vergeten dat niet iedereen denkt zoals zij. Vaak worden andere landen de dupe van keuzes die hier worden gemaakt zonder dat met hen rekening wordt gehouden. Wat zij ervan vinden, daar wordt niet over gesproken. Hun mening is niet belangrijk. De rijke landen weten het toch altijd beter, of niet? Soms wordt er vergeten dat jezelf verplaatsen in iemand die heel anders denkt dan jij, ervoor kan zorgen dat je opeens met een heel ander perspectief naar actuele problemen kijkt en daardoor ook naar hele andere oplossingen.
Stel je iemand voor net zoals jij, met familie, vrienden en school, alleen woon je dan aan de andere kant van de wereld. Je land kent veel armoede, vanwege een economisch systeem dat is opgelegd van buitenaf en dat een kleine groep mensen rijk maakt ten koste van de rest, maar toch ben je gelukkig. Je land kent veel geweld en onderdrukking, vanwege de kostbare grondstoffen die daar door grote buitenlandse bedrijven worden gewonnen zonder enig oog op de natuur en de gezondheid van mensen zoals jij, maar toch wil je daar blijven wonen omdat je familie daar al generaties lang leeft. Alleen heb je dan uiteindelijk geen andere keus dan te vluchten wanneer je land door klimaatverandering de ergste droogte in haar geschiedenis doormaakt. Maar naar een buurland vluchten is niet genoeg, want daar kampen ze met dezelfde problemen. Daar hebben ze ook niet genoeg, daar ben je niet welkom.
Wat nu? Er zit niets anders op dan te blijven lopen. Op je slippers, want schoenen had je niet. Er zit niets anders op dan de lange, barre tocht naar Europa te wagen, die ene oase in een oceaan van ellende. Je doorstaat honger, uitdroging, vermoeidheid, ongure types die willen profiteren van je hopeloosheid. Je wordt opgesloten in een tentenkamp waar het binnen nog onveiliger is dan erbuiten. Je moet op een gammel, nog net drijvend bootje samen met honderden anderen proberen de overkant van de Middelandse Zee te bereiken, aangezien alle veiligere routes streng worden bewaakt. Je weet nog net de kogels van de kustwacht te ontwijken. De vrouw naast je heeft minder geluk. Maar je weet de overkant te bereiken. Het is eindelijk voorbij. Je bent in Europa. Nu kun je eindelijk verder met je leven, toch? Voorlopig nog niet, zo vertelt een net geklede ambtenaar je. Hij kijkt niet eens op van zijn papieren als jij vertelt wat je allemaal hebt moeten doorstaan. Je land staat blijkbaar niet op de lijst met onveilige landen, dus je mag hier niet zomaar blijven. Dat moet toch een vergissing zijn, denk je. Maar dat is het niet. Opnieuw zit je maanden vast achter metershoog prikkeldraad, samen met veel van je landgenoten, die allemaal hun eigen hartverscheurende ervaringen hebben opgedaan. Waarom zijn jullie hier dan ook niet welkom, hier hebben mensen toch wel genoeg? Op de kleine televisie in de hoek van de gezamenlijke ruimte die je met zo’n vijftig anderen moeten delen, is er een debat te zien. Iemand naast je spreekt de taal een beetje en vertaalt het voor je. Dat maakt het niet begrijpelijker. Vol verbazing hoor je hoe er gesproken wordt over mensen zoals jij, die naar Europa komen. Terroristen, profiteurs, criminelen, zo worden jullie genoemd. Wat gek, dat klinkt eerder als die nare types die je onderweg tegenkwam, maar die willen ze juist gaan helpen om te voorkomen dat meer mensen het continent weten te bereiken. Weten ze dan niet waarom jullie komen? Wie zou er ooit vrijwillig zo’n levensgevaarlijke tocht maken? Weten ze dan niet dat de rijke landen juist degenen zijn die jullie land onleefbaar hebben gemaakt, door inmenging, uitbuiting en vervuiling? Weten ze het écht niet, of maakt het ze gewoon niet uit?
Ooit hoop je dat mensen hier in zullen zien dat je geen kwaad in de zin hebt, maar dat je gewoon net als hen een rustig leven wilt leiden, zonder oorlog of armoede. Maar dat kan niet zolang mensen zoals jij anders behandeld worden, zolang je als minder gezien wordt. Ooit hoop je daar verandering in te kunnen brengen. Maar dat kun je niet in je eentje. De mensen die hier wonen zullen je daarbij moeten helpen. Wanneer beseffen ze eindelijk dat we allemaal hetzelfde willen, dat we helemaal niet zo verschillend zijn?
Deze post is oorspronkelijk geplaatst op www.criticalconsent.com.